De Tweede Wereldoorlog ligt nog redelijk vers in ons geheugen, velen zullen nog wel een opa, oma, vader of moeder hebben die die oorlogsjaren hebben meegemaakt. Volgens Arnon Grunberg is de oorlog nog niet echt voorbij. “Wanneer de schaamte en een zekere terughoudendheid definitief uit het officiële, Duitse discours verdwijnen, en daarmee uit het Europese discours, kunnen we vaststellen dat de Tweede Wereldoorlog geschiedenis is geworden,” schrijft hij in zijn essay bij de foto’s van de Nederlandse fotograaf Roger Cremers.
Nederland, IJmuiden, 19-09-2010Op het Forteiland in IJmuiden lopen reenactor van Duitse en Nederlandse militairen.’
© Roger Cremers
Cremers fotografeerde acht jaar lang de herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Zelf heeft hij die oorlog niet meegemaakt. Hij speelde wel altijd soldaatje bij het voormalig militair vliegveld van Beek, in de streek waar hij opgroeide. Misschien, zegt hij zelf, is daar zijn fascinatie begonnen voor de oorlog. Pas toen hij het concentratiekamp bij Auschwitz bezocht, als hij voor een ander project in Oost-Europa was, begon hij iets met zijn fascinatie te doen.
Polen, Auschwitz, 03-05-2008Two members of a Hungarian sports organisation from the city of Komárom visit Auschwitz-Birkenau.
© Roger Cremers
Hij is geboeid door de toeristen die het kamp bezoeken en vooral hun gedrag. Een Amerikaanse toerist draagt een shirt met de tekst ‘Laugh! That’s an order!’ en Cremers vroeg zich af of de oorlog een toeristische attractie is geworden. Hij besluit de toeristen te fotograferen, het levert hem niet alleen een prijs bij World Press Photo op, het is ook de start van een lange zoektocht naar het antwoord op zijn vraag.
Frankrijk, Colleville Sur Mer, 07-06-2014On 7 June 2013, the day after the 69th Anniversary of D-Day, a boy plays with toy soldiers on Omaha beach just below the stairs of the Normandy American Cemetery and Memorial.
© Roger Cremers
De fotograaf gaat onder andere naar herdenkingen, re-enactments, monumenten en begraafplaatsen. Met een open blik bekijkt Cremers naar wat er voor zijn lens gebeurt. De foto’s laten dat goed zien. Ze zijn rustig, zorgvuldig gekaderd en laten veel ruimte om zelf een oordeel te geven. Wat weten we van het verleden, welke lessen hebben we geleerd en hoe gaan we nu met de geschiedenis om. Zoals Grunberg in zijn essay schrijft is de oorlog nog niet voorbij, zo lijkt het uit de foto’s van Cremers. We zijn nog aan het zoeken naar een goede manier om alles te verwerken. Wellicht helpen de foto’s van Cremers mee.
Van de foto’s is een prachtig boek gemaakt: World War Two Today. Het is onder andere te koop bij de PhotoQ Bookshop. De gelijknamige tentoonstelling in het Verzetsmusem Amsterdam is onlangs geopend en te zien tot en met 25 september 2016.
rogercremers.com/world-war-two-today/
France, Dunkirk, 22-05-201594–year-olds James Baynes, Arthur Taylor and Michael Bentall, veterans of the British Expeditionary Force, reunite 75 years later on a Dunkirk beach.
© Roger Cremers